Γυναίκα ή άντρας θεραπευτής;

Το φύλο του θεραπευτή είναι ένα στοιχείο που μπορεί να επηρεάσει τη θεραπευτική διαδικασία, ανάλογα με την προσωπική ιστορία, τις ανάγκες και τις προτιμήσεις του κάθε θεραπευόμενου. Αν και δεν αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την αποτελεσματικότητα της ψυχοθεραπείας, σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση της σχέσης που αναπτύσσεται.

Κάποιοι άνθρωποι ενδέχεται να αισθάνονται μεγαλύτερη άνεση και ασφάλεια όταν μιλούν για ευαίσθητα ή τραυματικά βιώματα με θεραπευτή συγκεκριμένου φύλου. Για παράδειγμα, άτομα που έχουν υποστεί κακοποίηση ή παραμέληση από πρόσωπα ενός συγκεκριμένου φύλου, συχνά προτιμούν έναν θεραπευτή του άλλου φύλου, ώστε να αισθανθούν λιγότερη απειλή και περισσότερη αποδοχή.

Παράλληλα, σε θεραπευτικές προσεγγίσεις που εστιάζουν στη σχέση μεταξύ θεραπευτή και θεραπευόμενου —όπως η ψυχοδυναμική ψυχοθεραπεία — το φύλο μπορεί να επηρεάσει τη δυναμική της επικοινωνίας και να φέρει στην επιφάνεια θέματα ταύτισης, εξουσίας ή διαπροσωπικών μοτίβων. Αυτές οι πλευρές, όταν αναγνωρίζονται και επεξεργάζονται στο θεραπευτικό πλαίσιο, μπορούν να αποτελέσουν ουσιαστικό μέρος της αλλαγής και της θεραπείας.

Ιδιαίτερη σημασία έχει και το περιεχόμενο της θεραπείας. Όταν η εργασία επικεντρώνεται σε ζητήματα φύλου, κοινωνικών ρόλων, προσδοκιών ή ανισοτήτων —όπως η πατριαρχία, ο σεξισμός ή οι φεμινιστικές προσεγγίσεις— η ταυτότητα φύλου του θεραπευτή μπορεί να επηρεάσει τον τρόπο που ο θεραπευόμενος βιώνει και επεξεργάζεται αυτά τα θέματα.

Επιπλέον, τόσο οι θεραπευόμενοι όσο και οι θεραπευτές φέρουν μέσα τους πολιτισμικά φορτισμένες αντιλήψεις και ασυνείδητες προκαταλήψεις που συνδέονται με το φύλο. Αυτές οι στάσεις ενδέχεται να διαμορφώνουν —άλλοτε φανερά και άλλοτε υπόγεια— την ποιότητα της επικοινωνίας και την αμοιβαία κατανόηση μέσα στη θεραπευτική σχέση.

Παρόλα αυτά, η πλειονότητα των ειδικών συμφωνεί πως ο πιο καθοριστικός παράγοντας για την πορεία της θεραπείας δεν είναι το φύλο του θεραπευτή, αλλά η ικανότητά του να καλλιεργεί ένα πλαίσιο εμπιστοσύνης, ενσυναίσθησης και επαγγελματισμού. Ένας καλός θεραπευτής είναι σε θέση να προσαρμόζεται στις ανάγκες του θεραπευόμενου και να δουλεύει με ευαισθησία πάνω σε ό,τι προκύπτει στη μεταξύ τους σχέση —συμπεριλαμβανομένου και του φύλου.