Η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία είναι μια μορφή ψυχοθεραπείας που βασίζεται στις αρχές της ψυχανάλυσης, μιας θεωρίας και τεχνικής που ξεκίνησε από τον Σίγκμουντ Φρόυντ και διευρύνθηκε από σημαντικούς ψυχαναλυτές. Οι άνθρωποι που μπαίνουν στην διαδικασία της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας αναζητούν να κατανοήσουν, με τη βοήθεια του ψυχολόγου ψυχοθεραπευτή τους, τις συνειδητές και ασυνείδητες σκέψεις, συναισθήματα και προσδοκίες, καθώς επίσης και τα βιώματα τους. Αυτό συχνά συμπεριλαμβάνει την ανάλυση των ονείρων, τη χρήση του ελεύθερου συνειρμού και την ανάλυση των εμπειριών από την αρχή της ζωής του ατόμου μέχρι το παρόν.
Η κατανόηση των παραπάνω διευκολύνει την ψυχική ανάπτυξη και, συνακόλουθα, τη συμπεριφορά του ατόμου. Ακρογωνιαίος λίθος, όχι μόνο της ψυχοδυναμικής, αλλά και κάθε είδους ψυχοθεραπείας είναι η θεραπευτική σχέση, μέσα στην οποία αναδύονται και διαμορφώνονται δυναμικά αλληλεπίδρασης θεραπευτή και θεραπευόμενου τα οποία προσφέρουν στον θεραπευόμενο μία βιωματική, επιπλέον της γνωστικής, εμπειρία κατανόησης του ρόλου που διαδραματίζει ο ίδιος/η ίδια στην διαμόρφωση των καταστάσεων της ζωής του/της που τον/την δυσκολεύουν.
Πολλοί άνθρωποι, στην πρώτη μας συνάντηση με ρωτάνε πόσο διαρκεί η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία, ή πότε θα δουν κάποια αλλαγή στη ζωή τους. Η ερώτηση αυτή είναι εύλογη. Η απάντηση ωστόσο δεν περιλαμβάνει έναν συγκεκριμένο αριθμο συνεδριών, όπως ίσως συμβαίνει με άλλα είδη ψυχοθεραπείας. Η διάρκεια της ψυχαναλυτικής ψυχοθεραπείας μπορεί να εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως οι ανάγκες και οι στόχοι του θεραπευόμενου/ης, η δέσμευση και συμμετοχή του/της στην διαδικασία και η συχνότητα των συνεδριών. Συνήθως βέβαια η ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία συνήθως είναι μια μακροχρόνια διαδικασία, η οποία μπορεί να διαρκέσει από μερικούς μήνες έως αρκετά χρόνια.