top of page

Εθισμός: Τι είναι, γιατί συμβαίνει και πως αντιμετωπίζεται;



Ο εθισμός είναι ένα σύνθετο φαινόμενο με πολλές διαστάσεις που επηρεάζει εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Υπάρχουν διάφορα είδη εθισμού: εθισμός σε ουσίες (αλκοόλ, ναρκωτικά, φάρμακα), εθισμός σε συμπεριφορές (σεξ, τυχερά παιχνίδια, social media).


Τα συμπτώματα του εθισμού, σύμφωνα με το DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5η Έκδοση), είναι 11, ενώ το άτομο πρέπει να εμφανίσει τουλάχιστον 2 από τα 11 παρακάτω κριτήρια μέσα σε μια περίοδο 12 μηνών, προκειμένου να θεωρήσουμε ότι είναι εθισμένο σε κάποια ουσία ή συμπεριφορά:


  1. Το άτομο χρησιμοποιεί την ουσία σε μεγαλύτερες ποσότητες ή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από το προβλεπόμενο.

  2. Το άτομο πολλές φορές θέλει να μειώσει ή να διακόψει την ουσία αλλά δεν τα καταφέρνει. 

  3. Το άτομο αφιερώνει πολλές ώρες μέσα στην ημέρα ή την εβδομάδα για τη λήψη, τη χρήση ή την ανάρρωση από την επίδραση της ουσίας.

  4. Υπάρχει έντονη επιθυμία ή λαχτάρα για χρήση της ουσίας.

  5. Η ουσία δημιουργεί σοβαρά και επίμονα προβλήματα στην προσωπική, επαγγελματική και κοινωνική ζωή του ατόμου.

  6. Το άτομο συνεχίζει να χρησιμοποιεί την ουσια παρά τα επίμονα ή επαναλαμβανόμενα προβλήματα που του προκαλεί.

  7. Η χρήση της ουσίας οδηγεί το άτομο να απομακρύνεται όλο και περισσότερο από σημαντικές κοινωνικές, επαγγελματικές ή ψυχαγωγικές δραστηριότητες.

  8. Επαναλαμβανόμενη χρήση της ουσίας σε καταστάσεις που είναι σωματικά επικίνδυνες.

  9. Συνεχιζόμενη χρήση της ουσίας παρά τη γνώση ότι προκαλεί ή επιδεινώνει ένα σωματικό ή ψυχολογικό πρόβλημα.

  10. Ανοχή, δηλαδή το άτομο έχει την ανάγκη για αυξανόμενες ποσότητες της ουσίας προκειμένου να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα και μειωμένη επίδραση με τη συνεχή χρήση της ίδιας ποσότητας της ουσίας.

  11. Συμπτώματα στέρησης, σωματικά (πχ. τρέμουλο) ή ψυχικά (π.χ. άγχος).

     

Οι λόγοι για τους οποίους ένας άνθρωπος σταδιακά εθίζεται σε μια ουσία ή συμπεριφορά είναι διαφορετικοί και πολλές φορές πολύπλοκοι. Δεν μπορούμε να δώσουμε μία γενική ερμηνεία που να ταιριάζει σε όλους. Στην ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία, ο ψυχολογος-ψυχοθεραπευτής έχει έναν γενικό χάρτη στο μυαλό του, ότι συνήθως ένας άνθρωπος καταφεύγει στον εθισμό πάσης μορφής προκειμένου να μειώσει τον πόνο που του προκαλεί κάποιο τραύμα ή τραύματα από το παρελθόν. Η εθιστική ουσία ή συμπεριφορά είναι, θα λέγαμε, μία ‘θεραπευτική αγωγή’ που έχει εφεύρει το άτομο για τον εαυτό του προκειμενου να μειώνει το άγχος. Ειναι το αποτέλεσμα και όχι η αιτία του προβλήματος. Μέσα από τη θεραπευτική σχέση κατανοούμε τους ιδιαίτερους λόγους που οδηγούν τον συγκεκριμένο άνθρωπο στην εθιστική συμπεριφορά και δημιουργούμε νέους τρόπους για την συναισθηματική διαχείριση του τραύματος, έτσι ώστε η ουσία να μην είναι πια απαραίτητη για την μείωση του ψυχικού πόνου.  Η απεξάρτηση του ατόμου είναι δύσκολη και μακροχρόνια διαδικασία, και απαιτεί το ίδιο το άτομο να το επιθυμεί διακαώς, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα.

bottom of page